Bộ sưu tập Doãn Hoàng Lâm
Một sự tạo hình thầm lặng
Ian Findlay
Khi Việt Nam ngày càng mở cửa với những ảnh hưởng từ bên ngoài, những nghệ sĩ Việt Nam có cơ hội đối diện với những ý tưởng mới trong thế giới nghệ thuật. Tác phẩm của thế hệ đương thời đã phản ánh những thay đổi trong môi trường nghệ thuật mà tác phẩm thể hiện. Tác phẩm của nghệ sĩ trẻ Hà Nội Doãn Hoàng Lâm nổi tiếng với những đổi thay mà anh trải nghiệm trong xã hội Việt Nam...
... Mặc dù có những họa sĩ trẻ bị ảnh hưởng của các bậc thầy Việt Nam và hội họa phong cảnh truyền thống, mỹ thuật chân dung cũng như những phong trào như chủ nghĩa ấn Tượng và chủ nghĩa Biểu Hiện châu Âu, cuộc đấu tranh để tìm tiếng nói riêng của mình là vấn đề hàng đầu trong tâm trí những người nghiêm túc nhất. Trong tác phẩm của những người sinh vào đầu những năm 70, những họa sĩ như Trần Việt Phủ, Hoàng Hải Anh, Mai Duy Minh, Nguyễn Minh Quang, Lê Anh Quân và Doãn Hoàng Lâm, tránh lối biểu hiện văn hóa Việt Nam hiện đại một cách dễ dãi. Tác phẩm của họ thể hiện một cảm giác gấp gáp , một sự thẳng thắn và một sự bền bỉ, vừa tươi trẻ lại vừa nguyên sơ Trong sự mô tả thanh âm luôn đổi thay của môi trường và con người Việt Nam , ở đó chứa toàn bộ nguồn cảm hứng dồi dào bất tận và không nhàm chán...
...Doãn Hoàng Lâm sinh năm 1970 tại Hà Nội là một trong những họa sĩ ấn tượng nhất trong thế hệ của anh. Trong các tác phẩm gần đây anh thể hiện rõ anh không quan tâm đến việc tạo nên thứ nghệ thuật có thể bị coi là sáo mòn hay dễ dãi. Sự quan tâm của anh nằm ở việc đối mặt trực tiếp với đối tượng của mình , tìm kiếm trong mỗi đối tượng cả lực lượng tinh thần và vật chất kết hợp lại với nhau để tạo nên hình ảnh của tính cách và sức mạnh phi thường...
... Cách tạo hình của những gì anh tả, những đường nét thô ráp và sự căng thẳng mà Lâm thể hiện là một hàng số truyền đạt sức mạnh trực tiếp với người xem. Đó là những gì Lâm học được cả từ sân khấu lẫn mỹ thuật: “Tôi chịu ảnh hưởng của chủ nghĩa Biểu Hiện, Tôi quan tâm đến cấu trúc của tác phẩm và tôi muốn màu sắc cần thể hiện cảm xúc hành động và sức mạnh của thời khắc đó", anh nói ... "Tôi chưa bao giờ quan tâm đến không gian và thời gian vì tôi không quan tâm tới môi trường cụ thể mà đối tượng tồn tại. Trung tâm của tác phẩm của tôi là con người và con người bị cô lập. Tôi không đem cuộc sống thực vào tranh, nhưng trong tranh vẫn có sự thực, sự thực của riêng tôi."
Tác phẩm của Lâm chuyển dịch trong sự thể hiện không gò bó về con người, hành động và dòng cũng có lúc về ngay không qua phác thảo, Phác thảo trước khiến anh kiểm soát chắc chắn bức tranh. Còn khi vẽ trực tiếp ngay là để đuổi kịp một cảm xúc mạnh. Màu sắc không lời của anh tạo ra một hiệu quả sâu.
Anh cho biết: "Trong khi vẽ tôi chú ý nhiều tới cấu trúc của bức tranh, tôi quan tâm tới đường nét và khối , sắc màu của tôi thì thể hiện những gì ở quanh tôi, ở một Hà Nội trước đây trầm mặc và yên tĩnh. Tôi lấy cảm hứng về màu ở những gì quanh mình".
Họa sĩ trẻ hiện nay so với thế hệ đi trước có miền ảnh hưởng rộng lớn hơn để vẽ. Lâm ảnh hưởng cả những nghệ sĩ Việt Nam và phương Tây, những người thể hiện được tinh thần lớn và cá tính trong nghệ thuật. Họa sĩ người Áo Egon Schiele (1890 - 1918) và những họa sĩ Việt Nam như Bùi Xuân Phái (1921 - 1988, Đặng Xuân Hòa (sinh năm 1959) là ba người có ảnh hưởng đến Lâm nhiều nhất...
... Trong khi thứ mỹ thuật thương mại đang phổ biến trong nhiều họa sĩ Việt Nam đương đại thành công, thì thế hệ họa sĩ trẻ trong đó có Lâm đang tìm kiếm một thứ gì đó để đề cao những thay đổi và thực tại họ thấy quanh mình. Bởi vì khi Việt Nam thay đổi, nó đòi hỏi những tiếng nói mới mẻ qua đó thể hiện thế giới mới.
Asian Art News tháng 9, 10/2003