Thế Giới Của Trần Việt Phú — Trần Việt Phú

 Thế Giới Của Trần Việt Phú
 
Với Phú, vẽ tranh đồng nghĩa với sự sống và cần thiết - như khí trời để thở... Trong thế giới của Phú: vẽ tranh 1 không mang những ý nghĩa giản đơn của sự về. Tôi vẫn nhớ lần trò chuyện cùng Phú trong triển lãm cá nhân đầu tiên của anh tại Hanoi Studio vào mùa đông năm 1999, Phú tâm sự: “Khi về, tôi có cảm giác mình đang đối thoại với các vật thể, và chia sẻ cảm xúc với chúng.”
 
Tôi đã rất xúc động trước những lời bày tỏ chân thật, sâu sắc trong những phút hiếm hoi họa sĩ hé mở về bản thân và cởi mở về những cảm xúc rất riêng của mình. Câu nói đó theo tôi suốt trong nhiều năm cùng làm việc với Phú. 
 
Phải nhận thấy rõ rệt rằng: đề tài mà Phú thực sự yêu thích chính là những đồ vật gần gũi thường ngày xung quanh anh, thường xuyên xuất hiện từ những tác phẩm đầu tay đến những tác phẩm gần đây như đề tài “Buổi tối” - một góc bếp với những giai điệu của nồi niêu, xoong, chảo..., hoặc như bức “Hoa Quỳnh”. Tuy nhiên, ngắm kỹ tranh của Phú thì mới thấy được thế giới tinh thần mà Phú tạo dựng bằng chính những đồ vật đơn đó, thường nhật đó, quả thực là vô hạn. Đời sống, vẻ đẹp đầy chất hướng nội của các vật thể đó, quả thực là vô hạn. Đời sống, vẻ đẹp đầy chất hướng nội của các vật thể đó phát ra một thứ năng lượng mạnh mẽ và những xúc cảm vô bờ. Phú đơn giản là đã truyền đạt tất cả những tình cảm đó một cách kỳ diệu.
 
Ngoài đời, Phú dễ gây ấn tượng về một người kiệm lời, giản dị, hơi rụt rè. Nhưng nếu nếu ngắm nhìn những tác phẩm của con người đơn độc này, ắt hẳn sẽ có không ít điều ngạc nhiên. Khi đứng trước những bức họa của Phú, người ta dường như có thể nghe thấy những âm điệu trữ tình từ trong sâu thẳm trái tim của người họa sĩ. Có thể cảm nhận thông điệp đó một cách rõ ràng trong thế giới vô định của Phú. Một thế giới thực sự riêng tư, bình yên, và khác thế giới nào nhiệt, lo toan mà ta phải đối mặt hàng ngày. Tranh của Phú đem đến sự bình lặng thầm kín. Nó đưa ta trở về với những cảm xúc của riêng mình, giúp ta nhận thức được sự đẹp đẽ của khả năng biểu lộ những suy nghĩ nội tâm. 
 
Tranh của Phú làm vơi bớt những mệt mỏi, bộn bề của cuộc sống. Phủ không theo đuổi trường phái hiện thực như một vài họa sĩ đương đại khác. Ảnh hưởng bởi trường phái ấn tượng, đặc biệt từ danh họa Manet, tranh của Phú có một cái nhìn biểu cảm khác về đồ vật nhưng không đi vào mô tả chúng theo hình dáng bề ngoài. Phú chỉ chắt lại những ấn tượng đặc biệt về không gian, vật thể và đặt chúng trong một bối cảnh đầy tâm trạng của riêng mình. Chẳng hạn trong bức “Mưa phùn” Phú đã nhìn xuống lối ngó qua khung cửa sổ nhà mình. Chỉ còn lại ấn tượng rõ rệt những chùm hoa đỏ đong đưa từ tầng trên, trong không gian tĩnh lặng của một ngõ nhỏ lấp loáng trong mưa phùn. Với bức “Sáng sớm" thì bầu trời lại rạng lên dưới ánh bình minh trên các hộ nhà trong phố. Giai điệu ẩn hiện của ánh sáng và bóng tối tạo nên một hương vị đặc biệt sóng sánh từ những mái nhà bình yên vẫn còn chìm trong giấc ngủ. Ta cảm nhận thấy ánh nhìn của họa sĩ trong thời khắc chuyển giao đó. Hay trong các bức tranh “Rau cỏ” một góc bếp với những xoong, chảo, mớ rau, củ, quả chất chồng, bề bộn. Một nhịp điệu xao động của đời sống trong không gian hẹp. Đề tài này đã xuất hiện nhiều lần với trạng thái cảm xúc khác nhau trong các tác phẩm của Phú. 
 
Với tranh của mình, Phú thích những kích cỡ hơi khác biệt. Hầu hết các tác phẩm mới đây của Phú đều hoàn thành trên những khổ toan hẹp, dài. Phú ý thức rõ rệt một không gian chật hẹp về bề ngang. Anh áp đặt người xem tập trung vào chính sự giới hạn đó, cũng như với chi tiết được nhấn mạnh ở phần dưới mỗi bức tranh. Phần trên các tác phẩm của Phú thường được diễn tả bằng những nhát bút mạnh, phóng khoáng tạo nên ấn tượng về một không gian mở. 
 
Phú diễn tả ánh sáng một cách kĩ lưỡng, tỉ mỉ, tạo nên hiệu quả ánh sáng hắt ra từ chính đồ vật. Thậm chí, trong những bức có nguồn sáng yếu, Phú vẫn có khả năng tạo cảm giác sống cho vật thể. Có thể thấy hiệu quả tuyệt vời đó một cách rõ ràng trong những bức tranh về hoa Quỳnh. Sự phối hợp độc đáo giữa khổ tranh, bố cục không gian trong tác phẩm và một nguồn sáng tinh tế soi rọi vào các vật thể đã tạo sự thành công trong những tác phẩm gần đây nhất của Phú.
 
Tranh Phú giản dị trong nhiều nghĩa. Nó khắc họa những gì chúng ta vẫn gặp, vẫn trải qua thường ngày, nhưng lại dễ dàng quên đi thân phận của chúng giữa muôn vẻ đời sống. 
 
Xem tranh của Phú chúng ta có cơ hội được đắm chìm trong sự bình yên, tĩnh lặng của một cuộc đối thoại không lời giữa những bức tranh và chính mình. Khi bước vào thế giới của Phú, chúng ta trải qua và cảm nhận phần nào trạng thái tinh thần đặc biệt của anh. Thưởng thức tranh của Phú, chúng ta chợt nhận thấy sự giao hòa giữa mình và thế giới xung quanh. Và khi ta ngồi lại chiêm nghiệm cảm xúc riêng, cũng như Phú, ta sẽ trở nên khác biệt hơn, dễ thấu hiểu và biết chia sẻ. 
 
Dương Thu Hằng - Hanoi Studio